Παρασκευή 26 Μαρτίου 2010

ΤΑ ΑΡΧΕΓΟΝΑ ΚΥΤΤΑΡΑ, ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΝΕΦΡΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΝΕΦΡΙΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ


Είναι αποδεκτό πλέον σε παγκόσμιο επίπεδο ότι η αύξηση των νέων ασθενών τελικού σταδίου χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας κυμαίνεται γύρω στο 11,5 % κάθε χρόνο όμως το χειρότερο είναι ότι εμφανίζει σταθερότητα ή ακόμη και αυξητικές τάσεις σε ορισμένες περιοχές , με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει τόσο σε θεραπευτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο για κάθε χώρα.
Λαμβάνοντας υπόψη επίσης ότι η νοσηρότητα και η θνησιμότητα των ασθενών που είναι ενταγμένοι σε αιμοκάθαρση παραμένουν ακόμη σε υψηλά επίπεδα και παρόλο που η πρόγνωση , με την εφαρμογή νέων μεθόδων και τεχνικών όπως και με την χρήση νέων φαρμάκων, έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, φαίνεται ότι μόνο η μεταμόσχευση νεφρού προσφέρει το καλύτερο αποτέλεσμα από κάθε άποψη…
Όμως επειδή η προσφορά νεφρικών μοσχευμάτων παραμένει μικρή και ικανοποιεί περίπου το 25% των αναγκών, όπως προκύπτει από τα στατιστικά στοιχεία των ΗΠΑ αλλά και από ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη που έχουν ένα πολύ καλό και οργανωμένο σύστημα μεταμοσχεύσεων, η ανεύρεση και ανάπτυξη μεθόδων που θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις στο πρόβλημα της έλλειψης νεφρικών μοσχευμάτων και όχι μόνο, αποτελεί την ελπίδα που έρχεται από το μέλλον…
Ένα άλλο πρόβλημα που σχετίζεται επίσης με αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα, όπου παρά την εφαρμογή των εξελιγμένων μεθόδων κάθαρσης τα τελευταία 40 χρόνια, η θνητότητα σε πολλές μελέτες κυμαίνεται στο 50% και φτάνει στο 90 % όταν συνυπάρχει με λοίμωξη και πολυοργανική ανεπάρκεια , είναι η οξεία νεφρική ανεπάρκεια (ΟΝΑ) που χαρακτηρίζεται από καταστροφή των κυττάρων των νεφρικών σωληναρίων.
Είναι σημαντικό να έχουμε υπόψη το ότι η νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου δεν χαρακτηρίζεται μόνο από διαταραχή της ρύθμισης του όγκου των υγρών του σώματος , της απομάκρυνσης των τοξικών ουσιών και των ουσιών χαμηλού μοριακού βάρους καταστάσεις που αντιμετωπίζονται με μεγάλη επιτυχία με την εφαρμογή της αιμοκάθαρσης, αλλά και από διαταραχές που αφορούν μηχανισμούς επανάκτησης ουσιών, σύνθεσης ουσιών όπως η γλουταθειόνη, ενζύμων εξουδετέρωσης ελευθέρων ριζών, γλυκονεογένεσης , αμμωνιογένεσης, καταβολισμό πεπτιδίων και ορμονών, αυξητικών παραγόντων και πολλών άλλων ουσιών…
Ακόμη λαμβάνοντας υπόψη ότι στους νεφρούς διενεργείται παραγωγή και ρύθμιση πολλών κυττοκινών που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη φλεγμονή και ανοσορύθμιση, αντιλαμβάνεται κανείς με τα σημερινά δεδομένα ότι η υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας με τις διάφορες μεθόδους αιμοκάθαρσης υπολείπεται κατά πολύ της φυσιολογικής λειτουργίας των νεφρών...
Οι ανεπαρκείς μέχρι τώρα τρόποι και θεραπευτικές μέθοδοι αντιμετώπισης της νεφρικής ανεπάρκειας τελικού σταδίου και η ανεπαρκής προσφορά πτωματικών νεφρικών μοσχευμάτων μας κατευθύνουν συνεχώς στην εύρεση και βελτίωση των μεθόδων που σχετίζονται με την αντιμετώπιση της νεφρικής ανεπάρκειας τελικού σταδίου.
Η νεοαναπτυσσόμενη θεραπευτική μέθοδος, της κυτταρικής θεραπείας όπως ονομάζεται σήμερα, για την αντιμετώπιση της μερικής ή πλήρους λειτουργικής ανεπάρκειας των διαφόρων οργάνων του ανθρώπινου οργανισμού , έχει δημιουργήσει ήδη ένα πλέγμα που βασίζεται σε νέες εφαρμογές της βιοτεχνολογίας, της γενετικής, και κυρίως στις έρευνες και εφαρμογές πάνω στα βλαστοκύτταρα και γενικά στα πολυδύναμα κύτταρα, έχει ανοίξει πλέον νέους και πολλά υποσχόμενους ορίζοντες σ αυτό τον τομέα.

ΤΟ ΑΡΧΕΓΟΝΟ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΟ ΚΥΤΤΑΡΟ

Τα κλασσικά βλαστοκύτταρα προέρχονται από την εσωτερική κυτταρική μάζα της βλαστοκύστης, η οποία σχηματίζεται κατά την 4-5 ημέρα μετά τη γονιμοποίηση του ωαρίου, και αποτελούν τα πρώτα «αρχέγονα πολυδύναμα κύτταρα» από τα οποία θα προκύψουν στη συνέχεια οι ιστοί και τα όργανα ενός πλήρους οργανισμού.
Τα αρχέγονα κύτταρα (stem cells), τα οποία τα διακρίνουμε σε εμβρυωνικά και σε σωματικά αρχέγονα κύτταρα, χαρακτηρίζονται από τη δυνατότητα που έχουν κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη να μεταμορφώνονται σε διαφορετικές σειρές κυττάρων (πολυδύναμα), με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και λειτουργικές δυνατότητες, από τις οποίες στη συνέχεια σχηματίζονται οι ιστοί και τα διάφορα όργανα.
Τα αρχέγονα αυτά πολυδύναμα κύτταρα έχουν τη δυνατότητα διαιρούμενα να σχηματίσουν είτε όμοια με τα μητρικά κύτταρα είτε να μεταμορφωθούν (διαφοροποιηθούν) σε διαφόρους κυτταρικούς τύπους όπως μυϊκά κύτταρα, ερυθρά αιμοσφαίρια, νευρικά κύτταρα κ.α. Τα κύτταρα αυτά συνήθως δεν έχουν ιδιαίτερα μορφολογικά ή λειτουργικά χαρακτηριστικά και κάθε φορά που διαιρούνται προκύπτουν απολύτως όμοια κύτταρα, όμως κάποια από αυτά διαιρούμενα στη συνέχεια αρχίζουν να αποκτούν ιδιαίτερα μορφολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά με αποτέλεσμα να σχηματίζονται κύτταρα εξειδικευμένα (διαφοροποίηση).
Παρόμοια κύτταρα που αποκαλούνται αρχέγονα κύτταρα ενηλίκων (Adult stem cells ), υπάρχουν διάσπαρτα στους διάφορους ιστούς σε όλες τις φάσεις της ζωής που χρησιμεύουν στο σχηματισμό νέων κυττάρων (διαφοροποιημένων ) σε αντικατάσταση αυτών που καταστρέφονται ή πεθαίνουν φυσιολογικά, με κλασσικό παράδειγμα τα κύτταρα του αιμοποιητικού ιστού. Τα κύτταρα αυτά συνήθως διαφέρουν από τα εμβρυωνικά βλαστοκύτταρα στο ότι έχουν λιγότερες δυνατότητες να διαφοροποιηθούν σε πολλά είδη κυττάρων (ολιγοδύναμα και μονοδύναμα ).
Επίσης τα κύτταρα αυτά, που υπάρχουν σε διαφόρους ιστούς καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής , λειτουργούν και ως εσωτερικό σύστημα επισκευής σε περιπτώσεις που έχουμε είτε φυσιολογική καταστροφή (εντερικό επιθήλιο) είτε καταστροφή από άλλους παράγοντες (π.χ. σωληναριακή νέκρωση νεφρών) των κυττάρων διαφόρων οργάνων.
Το φαινόμενο της διαφοροποίησης είναι το αποτέλεσμα της επίδρασης εσωτερικών σημάτων που προέρχονται από τα γονίδια (κωδικοποιημένες οδηγίες που προσδίδουν τα μορφολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά κάθε κυττάρου) αλλά και από την επίδραση εξωτερικών παραγόντων που προέρχονται από το μικροπεριβάλλον (χημειοκίνες, κυττοκίνες κ.α.).
Αντιλαμβάνεται κανείς ότι, η δυνατότητα που έχουν τα αρχέγονα αυτά κύτταρα πολλαπλασιαζόμενα να μετατρέπονται κάτω από ειδικές συνθήκες σε εξειδικευμένα κύτταρα εφόσον θα υπάρχει η δυνατότητα να πραγματοποιείται με ελεγχόμενο και κατευθυνόμενο τρόπο, θα ανοίξουν νέοι δρόμοι στην αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων που κυρίως χαρακτηρίζονται από λειτουργική ανεπάρκεια ζωτικών οργάνων, η οποία πολλές φορές είναι ασύμβατη με τη ζωή.
Μία τέτοια περίπτωση είναι η νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου η οποία ως γνωστό σήμερα αντιμετωπίζεται με την αιμοκάθαρση, την περιτοναϊκή κάθαρση, μέθοδοι που δεν υποκαθιστούν πλήρως τη νεφρική λειτουργία παρά ένα μέρος αυτής, και τη μεταμόσχευση η οποία αποτελεί την καλύτερη μέθοδο υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας αφού τοποθετείται ένας φυσιολογικός νεφρός.
Βασική προϋπόθεση για την κυτταρική θεραπεία αποτελεί τόσο η ανάπτυξη μεθόδων κυτταρικών καλλιεργειών όσο και ειδικών μεθόδων «κατευθυνόμενης διαφοροποίησης» ώστε να έχουμε τη δυνατότητα δημιουργίας ιστών και κυττάρων με εξειδικευμένα μορφολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά ενός φυσιολογικού οργάνου.
Ήδη σήμερα εφαρμόζεται σε πειραματικά στάδια η κυτταρική θεραπεία κατά την οποία η έγχυση βλαστοκυττάρων σε όργανα που ανεπαρκούν είχε ως αποτέλεσμα στη θέση των κατεστραμμένων κυττάρων να δημιουργηθούν νέα υγιή και εντελώς όμοια μορφολογικά και λειτουργικά κύτταρα και αγγεία με τελικό αποτέλεσμα την επάνοδο της λειτουργικής ικανότητας του κατεστραμμένου οργάνου.
Κλωνοποίηση ονομάζουμε τη δημιουργία με ειδικές τεχνικές όμοιων γενετικά προϊόντων και την διακρίνουμε στην θεραπευτική που στοχεύει στη παραγωγή χρήσιμων πρωτεϊνών, ιστών και οργάνων, τα οποία είναι δυνατόν να μεταμοσχευθούν σε ανθρώπους που πάσχουν από ανεπάρκεια οργάνων, από χρόνια νοσήματα που οδηγούν στο θάνατο όπως και από κακοήθη νοσήματα και τέλος στην αναπαραγωγική, που έχει σκοπό τη δημιουργία ακριβών αντιγράφων ενός οργανισμού.
Όσον αφορά τις παθήσεις των νεφρών οι τομείς στους οποίους η εφαρμογή των πολυδύναμων κυττάρων και της κλωνοποίησης μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπισή των είναι οι παρακάτω:

1. H ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΝΕΦΡΟΥ

Με πολύ απλά λόγια η δημιουργία ενός κλωνοποιημένου οργάνου και στη δική μας περίπτωση ενός νεφρού , ο οποίος θα είναι μεταμοσχεύσιμος δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, προϋποθέτει την ανάπτυξη κυτταρικών καλλιεργειών βλαστοκυττάρων από κλωνοποιημένα έμβρυα, επάνω σε ειδικά υποστρώματα μεμβρανών υπό την επίδραση ειδικών ουσιών (πχ ούρων) και κυττοκινών . Τα συστήματα αυτά στη συνέχεια για να εξελιχθούν σε νεφρό θα πρέπει να εμφυτευθούν στον υποδοχέα ανάπτυξης, ο οποίος συνήθως είναι κάποιο ζώο, όπου και θα αναπτυχθεί το προς μεταμόσχευση όργανο για να τοποθετηθεί στη συνέχεια στον τελικό λήπτη.
Τα πειραματικά αποτελέσματα από την εφαρμογή της παραπάνω μεθόδου με κλωνοποιημένα έμβρυα αγελάδας, είναι αρκετά ενθαρρυντικά αφού οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μετά την εμφύτευση των κλωνοποιημένων κυτταρικών σχηματισμών (με μικροκύστεις από πολυαιθυλένιο) είχαν αρχίσει να οργανώνονται σε κυτταρικές δομές, αντίστοιχες με αυτές που συναντούμε στους φυσιολογικούς νεφρούς, ενώ στις τεχνητές κύστεις σχηματίσθηκε υγρό παρόμοιο με ούρα!
Βέβαια παρά τα αισιόδοξα μηνύματα που μας έρχονται από τα παραπάνω πειράματα, αντιλαμβάνεται κανείς ότι η εφαρμογή μιας παρόμοιας μεθόδου με ανθρώπινα έμβρυα δημιουργεί τεράστια ηθικά, νομικά και τεχνικά προβλήματα, τα οποία όπως φαίνεται θα ξεπεραστούν με την κλωνοποίηση των μη εμβρυϊκής προέλευσης πολυδύναμων αρχέγονων κυττάρων και με την εμφύτευσή τους να πραγματοποιείται σε ζώα που εμφανίζουν «φιλικότερη ιστοσυμβατότητα» με τον ανθρώπινο οργανισμό όπως π.χ. είναι οι χοίροι.

2. Ο ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗΣ ΝΕΦΡΟΥ ΚΑΙ ΑΡΧΕΓΟΝΩΝ
ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

Από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στη κλασσική πτωματική ή από ζώντα δότη νεφρική μεταμόσχευση είναι η απόρριψη η οποία προς το παρόν αντιμετωπίζεται φαρμακευτικά με την αντιαπορριπτική αγωγή, η οποία εκτός από τα μειονεκτήματα των παρενεργειών έχει και υψηλό κόστος.
Στο πανεπιστήμιο της Μινεσότα είναι σε εξέλιξη μελέτες σε πειραματόζωα, στα οποία η νεφρική μεταμόσχευση συνοδεύεται με ταυτόχρονη μεταμόσχευση αρχέγονων κυττάρων του αιμοποιητικού ιστού, τα οποία έχουν υποστεί κατάλληλη τροποποίηση ώστε να διασφαλίζεται, αφενός η καλύτερη «ανοσοανοχή» του νεφρικού μοσχεύματος και αφετέρου να προλαμβάνεται το φαινόμενο της αντίδρασης του μοσχεύματος εναντίον του ξενιστή .

3. Η ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΙΣ ΝΕΦΡΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Η «κυτταρική θεραπεία » σήμερα, με την ευρεία έννοια , περιλαμβάνει μεθόδους βιοτεχνολογίας και βασίζεται στην «αναγεννητική η διορθωτική ιατρική», με την ανάπτυξη μεθόδων καλλιέργειας κυττάρων και ιστών με ταυτόχρονη απόκτηση λειτουργικών ιδιοτήτων (διαφοροποίηση) ώστε να υπάρξει η δυνατότητα αντικατάστασης κατεστραμμένων τμημάτων οργάνων, με τελικό αποτέλεσμα την αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας του κατεστραμμένου οργάνου, Όπως αντιλαμβάνεται κανείς κομβικό σημείο σε όλα αυτά διαδραματίζει η επιστημονική έρευνα πάνω στην εξέλιξη μεθόδων ανάπτυξης κυτταρικών καλλιεργειών, των αποκαλούμενων πολυδύναμων προδρομικών κυτταρικών σειρών (stem cells) μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και τα γνωστά σε όλους ομφαλοπλακουντιακά βλαστοκύτταρα…
Οι ερευνητές βασιζόμενοι στο εύρημα ότι σε μεταμοσχεύσεις νεφρού, όπου ο λήπτης ήταν άνδρας και ό δότης γυναίκα, σε κυτταρολογικές μελέτες υλικού βιοψιών που ελήφθησαν μετά από σωληναριακή βλάβη, διαπιστώθηκε ότι ανάμεσα στα σωληναριακά κύτταρα που εξετάσθηκαν βρέθηκαν και σωληναριακά κύτταρα που έφεραν το χρωματόσωμα Υ . Η εξήγηση που δίνεται είναι ότι αρχέγονα πολυδύναμα κύτταρα από τον λήπτη (που ήταν άνδρας και επομένως έφερε το χρωματόσωμα του φίλου Υ όπως και άλλους δείκτες) μετανάστευσαν στη περιοχή της βλάβης του μοσχεύματος και στη συνέχεια υπό την επίδραση του σωληναριακού μικροπεριβάλλοντος διαφοροποιήθηκαν προς νεφρικά σωληναριακά κύτταρα.
Πειραματικές μελέτες δείχνουν ότι η χορήγηση αρχέγονων πολυδύναμων κυττάρων που προέρχονται από το μυελό των οστών, από τον λιπώδη ιστό, από το δέρμα κ λ π , αφού καλλιεργηθούν σε ειδικό μικροπεριβάλλον υπό την επίδραση ειδικών χημειοκινών για να υποστούν κατάλληλη «ρύθμιση» ώστε να εξελιχθούν σε σωληναριακά κύτταρα, τα οποία στη συνέχεια όταν εγχυθούν στον νεφρό με σωληναριακές βλάβες, που μπορεί να οφείλονται είτε σε Οξεία σωληναριακή νέκρωση (ΟΝΑ) είτε σε χρόνιες σωληναριακές βλάβες, μεταναστεύουν στα ουροφόρα σωληνάρια όπου αντικαθιστούν τα κατεστραμμένα σωληναριακά κύτταρα, με τελικό αποτέλεσμα την ταχύτερη αποκατάσταση των σωληναριακών βλαβών.
Επίσης είναι γνωστή η βλάβη που υφίσταται το περιτόναιο στη περιτοναϊκή κάθαρση, αρκετές μελέτες μιλούν για αποκατάσταση των βλαβών μετά από ενδοπεριτοναϊκή χορήγηση σωματικών βλαστοκυττάρων.

4. Η ΓΟΝΙΔΙΑΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΝΕΦΡΩΝ

Είναι γνωστό ότι τα κληρονομικά νοσήματα οφείλονται σε διαταραχές του γενετικού κώδικά, που συνήθως οφείλονται σε μεταλλάξεις, δηλαδή πρόκειται για γονιδιακές διαταραχές που κωδικοποιούν και επομένως προσδιορίζουν την δομή και την παραγωγή μιας δομικής ή λειτουργικής πρωτεΐνης, ορμόνης, ένζυμου κ.α.
Επομένως η θεραπευτική αντιμετώπιση αυτών των διαταραχών θα μπορούσε να βασίζεται στη με διαφόρους μεθόδους εισαγωγή του κατάλληλου γενετικού υλικού σε αρχέγονα κύτταρα, τα οποία στη συνέχεια αφού καλλιεργηθούν υπό συγκεκριμένες συνθήκες και υποστούν την κατάλληλη τροποποίηση όταν στη συνέχεια επαναχορηγηθούν στον οργανισμό θα έχουν τη δυνατότητα να μεταναστεύσουν στο όργανο που εμφανίζει τη βλάβη για να την αποκαταστήσουν.
Ένα από τα γνωστά κληρονομικά νοσήματα ( που κυρίως κληρονομείται με το Χ-χρωματόσωμα) είναι το σύνδρομο Alport, το οποίο οφείλεται σε μεταλλάξεις των υπεύθυνων γονιδίων ( περιοχές υπεύθυνες COL4A3, COL4A4, COL4A5), με αποτέλεσμα τη διαταραχή του σχηματισμού των ινών κολλαγόνου τύπου IV της βασικής μεμβράνης του νεφρού και με κυριότερο εύρημα την υποτροπιάζουσα αιματουρία. Σε πειραματικό επίπεδο ήδη εφαρμόζονται , με ειδικά συστήματα άρδευσης του πάσχοντος οργάνου, μέθοδοι εισαγωγής γενετικού υλικού με κατάλληλους μεταφορείς (πλασμίδια, ιούς κλπ) για τη διόρθωση γονιδιακών βλαβών, παραμένουν όμως πολλά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν και προβλήματα να επιλυθούν, ώστε οι μέθοδοι αυτές να αρχίσουν να εφαρμόζονται σε ανθρώπους.
Είναι αυτονόητο ότι η γονιδιακή θεραπεία με τη χρησιμοποίηση «καταλλήλως τροποποιηθέντων» αρχέγονων κυττάρων ή βλαστοκυττάρων, όπως και με τη χρήση άλλων μεταφορέων γενετικού υλικού, θα πρέπει να τελειοποιηθεί για να αρχίσει να εφαρμόζεται πλέον στον άνθρωπο, κάτι τέτοιο θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση και άλλων κληρονομικών νοσημάτων που προκαλούν με άμεσο (πχ νεφρογενής άποιος διαβήτης ) ή με έμμεσο τρόπο διάφορα κληρονομικά νεφρικά νοσήματα (νόσος του Fabry, κυστίνωση κ.α. ) .

5. Ο ΒΙΟΝΙΚΟΣ ΝΕΦΡΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ

Η αντικατάσταση των σημερινών μεμβρανών των φίλτρων που χρησιμοποιούνται σήμερα, με ειδικές μεμβράνες που φέρουν κυτταρική επικάλυψη με καλλιέργειες αρχέγονων κυττάρων που έχουν υποστεί υπό την επίδραση κατάλληλων παραγόντων (μικροπεριβάλλον, κυττοκίνες, χημειοκίνες, αυξητικοί παράγοντες κ.α.) διαφοροποίηση ώστε να αποκτήσουν λειτουργικές ιδιότητες π.χ. σωληναριακών κυττάρων, και με τη βοήθεια της νανοτεχνολογίας θα ανοίξει νέους και διαφορετικούς δρόμους στην αιμοκάθαρση από ότι γνωρίζουμε σήμερα…
Ήδη σε πειραματόζωα και σε φάση Ι/ΙΙ γίνονται κλινικές μελέτες με μικροσωληναρικές κατασκευές που φέρουν κατάλληλα τροποποιημένα βλαστοκύτταρα (διαφοροποιημένα σωματικά βλαστοκύτταρα ) τα οποία φαίνεται ότι έχουν τη δυνατότητα υποκατάστασης της σωληναριακής λειτουργίας των νεφρών σε περιπτώσεις ΟΝΑ .

6. ΤΑ ΑΡΧΕΓΟΝΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ
ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ

Η σημαντική παρατήρηση ότι μετά από αλλογενή μεταμόσχευση αρχέγονων σωματικών κυττάρων για την θεραπευτική αντιμετώπιση καρκίνων του αίματος, την γνωστή σε όλους ως μεταμόσχευση μυελού των οστών , έχουμε σημαντική αντικαρκινική δράση με ανοσολογικούς μηχανισμούς, και κυρίως λόγω ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος, μεταξύ των οποίων σημαντικό ρόλο κατέχει η αύξηση των φυσικών κυττάρων φονέων, οδήγησε τους ερευνητές στην εφαρμογή της χορήγησης αρχέγονων κυττάρων μυελού των οστών για την αντιμετώπιση του νεφρικού καρκίνου.
Ο προχωρημένος καρκίνος του νεφρού ( νεφροκυτταρικός τύπος ) ο οποίος φαίνεται ότι είναι ευαίσθητος στην επίδραση ανοσολογικών μηχανισμών, υπό την έννοια του φαινόμενου «αντίδραση μοσχεύματος προς τον όγκο», γίνεται προσπάθεια να αντιμετωπιστεί, σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία ή χωρίς με τη μεταμόσχευση ( με πλήρη ιστοσυμβατότητα ή ακόμη και με διαφορά σε ένα αντιγόνο του συστήματος HLA, σε συνδυασμό με κυκλοσπορίνη στη δεύτερη περίπτωση ) αρχέγονων κυττάρων μυελού των οστών με ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Ήδη σε ορισμένα κέντρα των ΗΠΑ και Μ. Βρετανίας εφαρμόζεται η ανωτέρω θεραπεία ήδη σε ανθρώπους με ανθεκτικό στη χημειοθεραπεία νεφροκυτταρικό καρκίνο .Τα πρώτα αποτελέσματα της παραπάνω μεθόδου όπως και η χορήγηση ενεργοποιημένων με κυτοκίνη φυσικών κυττάρων φονέων, για την αντιμετώπιση του νεφροκυτταρικού καρκίνου, είναι ενθαρρυντικά και φαίνεται να υπόσχονται πολλά για το άμεσο μέλλον.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η χρήση των αρχέγονων κυττάρων σε πολλούς τομείς της ιατρικής φαίνεται ότι αφού παρακάμψει βέβαια τους ηθικούς περιορισμούς και τα πολύπλοκα τεχνικά προβλήματα, θα ανοίξει νέους ορίζοντες στη θεραπευτική αντιμετώπιση των νεφρικών παθήσεων αλλά και σε πάρα πολλές άλλες κληρονομικές ή επίκτητες ασθένειες, τους οποίους ο νους του ανθρώπου σήμερα ακόμη δεν μπορεί να φανταστεί.
Ήδη σήμερα και κυρίως σε πειραματικό στάδιο σε όλο τον κόσμο στον τομέα αυτό τρέχουν πολλές μελέτες, όμως φαίνεται ότι μπροστά μας έχουμε πολύ δρόμο ακόμη να διανύσουμε για να ανακαλύψουμε τα μυστικά της ζωής που κρύβουν μέσα τους τα αρχέγονα πολυδύναμα κύτταρα…

Χατζηδημητρίου Χρήστος

εισήγηση στην 21η ημερίδα της ΕΝΕΝ, 21/3/2010